นวดและประคบ

การ นวดประคบ

เป็นส่วนหนึ่งของการนวดไทย คือการนำสมุนไพรทั้งสดหรือแห้งหลายๆ ชนิดมาโขลกพอแหลกและคลุกรวมกัน ห่อด้วยผ้าทำเป็นลูกประคบ นึ่งด้วยไอน้ำ โดยส่วนใหญ่จะประคบหลังจากทำการนวดตัวแล้ว ช่วยบรรเทาอาการปวดเมื่อย ลดอาการบวมอักเสบของกล้ามเนื้อ ช่วยให้กล้ามเนื้อ พังผืด ยืดตัวออก แก้อาการติดขัดของข้อต่อ ช่วยเพิ่มการไหลเวียนของโลหิต

การนึ่งลูกประคบ

วิธีการประคบ

วิธีทำลูกประคบ

ล้างสมุนไพรให้สะอาด หั่นเป็นชิ้นเล็กๆ โขลกพอแหลก
ใส่เกลือ พิมเสน การบูร คลุกให้เข้ากัน แบ่งเป็น 2 – 3 ส่วน
นำสมุนไพรที่แบ่งไว้มาใส่ผ้า ห่อเป็นลูกประคบ รัดด้วยเชือกให้แน่น
นำลูกประคบที่ได้ไปนึ่งไอน้ำให้ร้อน
นำไปประคบบริเวณที่ต้องการ


นวดประคบ

วิธีนวดประคบ

– จัดท่าผู้ป่วยให้เหมาะสมในท่านั่งหรือนอน

– นำลูกประคบที่นึ่งจนร้อนมาทดสอบความร้อน โดยแตะที่ท้องแขนหรือหลังมือก่อนนำไปประคบ

– ประคบตามส่วนต่างๆ ของร่างกายโดยเริ่มจากเท้า หรือนวดประคบเฉพาะที่ปวด เช่น บริเวณไหล่

– ในการประคบต้องทำด้วยความรวดเร็วในขณะที่ลูกประคบกำลังร้อน เมื่อลูกประคบเย็นลงจึงวางลูกประคบไว้ได้นานขึ้น โดยการกดและคลึงไปตามอวัยวะที่ปวดเมื่อย

– เมื่อลูกประคบคลายความร้อนจึงเปลี่ยนลูกประคบอีกลูกหนึ่งแทนการนวดบรรเทาอาการปวดศีรษะ

– ก่อนเริ่มนวด ล้างมือให้สะอาดและเช็ดให้แห้ง ถ้ามือยังเย็นอยู่ ก็ให้ถูมือทั้งสองข้างเข้าด้วยกันไปมาเพื่อให้มืออุ่นขึ้น

– นอนลง แล้วหลับตาทั้งสองข้าง

– ใช้นิ้วมือและฝ่ามือนวดใบหน้า โดยเริ่มจากจุดกึ่งกลางหน้าผากออกไปทางด้านข้าง ด้วยการนวดกดแบบเลื่อนนิ้วมือไปเรื่อยๆ เป็นทางยาว

– ใช้มือซ้ายนวดใบหน้าซีกซ้าย และมือขวานวดใบหน้าซีกขวา จากนั้นนวดไล่ลงมาทางแก้ม และนวดต่อมาถึงขากรรไกร

– ใช้มือทั้งสองข้างนวดคลึงเป็นวงเล็กๆ ไปมาบริเวณขมับ กระดูกขากรรไกร และข้างติ่งหู แล้วจึงขยับขึ้นไปที่หนังศีรษะ โดยตั้งต้นที่กลางศีรษะ แล้วนวดคลึงเป็นวงใหญ่ขึ้นๆ จนถึงไรผม



ข้อมูลจากคอลัมน์เรื่องพิเศษ นิตยสารชีวจิต